نمایشگاه نسخ خطی فارسی و اردو میر تقی میر
نمایشگاهی از نسخ خطی فارسی و اردو متعلق به میر تقی میر، شاعر بزرگ هندی که به دو زبان فارسی و اردو شعر سروده است، با همکاری مرکز بین‌المللی میکروفیلم نور و انجمن ترقی اردو در محل این انجمن در دهلی برگزار شد. این نمایشگاه که به مدت یک هفته ادامه داشت، فرصت کم‌نظیری را برای علاقه‌مندان به میراث ادبی مشترک ایران و هند فراهم کرد.
در این رویداد فرهنگی، بیست نسخه خطی ارزشمند از آثار این شاعر برجسته به نمایش گذاشته شد. همچنین، از ویژه‌نامه‌ای با محوریت تحلیل و بررسی آثار فارسی و اردوی میر تقی میر رونمایی گردید که به‌عنوان بخشی از تلاش‌ها برای احیای میراث ادبی او محسوب می‌شود.
آیین افتتاحیه این نمایشگاه با حضور جمعی از شخصیت‌های علمی و فرهنگی از جمله ایرج الهی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در هند؛ سلمان خورشید، وزیر اسبق امور خارجه هند؛ پروفسور شریف حسین قاسمی؛ پروفسور اخلاق آهن؛ عطر فاروقی؛ پروفسور اختر الواسع؛ و فریدالدین فرید عصر، رایزن فرهنگی ایران در هند، برگزار شد.
پس از افتتاح نمایشگاه، نشست علمی با موضوع «بررسی آثار و جایگاه ادبی میر تقی میر» با حضور اساتید و پژوهشگران برگزار گردید. در این نشست، ایرج الهی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در هند، با اشاره به جایگاه میر تقی میر در ادبیات اردو، گفت:
«میر تقی میر با الهام از فرهنگ و تمدن ایران، نقشی بی‌بدیل در اعتلای ادبیات اردو ایفا کرد. آثار او بازتاب‌دهنده پیوند عمیق تمدنی ایران و هند و تجلی‌گر روح انسانی و احساسات لطیف این شاعر بزرگ است.»
پروفسور شریف حسین قاسمی در سخنرانی خود به مهاجرت میر تقی میر به دهلی و تأثیر این شهر بر زندگی و آثار او پرداخت و بیان داشت:
«دهلی نقطه عطفی در حیات ادبی میر تقی میر بود. این شهر به او الهام بخشید تا شاهکارهایی بیافریند که امروز نیز ماندگارند.» وی همچنین تأکید کرد که علی‌رغم تغییرات تاریخی، شعر فارسی همچنان جایگاه رفیعی در هند دارد.
پروفسور اختر الواسع نیز با تأکید بر روابط دیرینه فرهنگی میان ایران و هند اظهار داشت:
«پیوند زبان‌های فارسی و اردو نمادی از ارتباطات تمدنی میان این دو ملت است که در آثار شاعرانی چون میر تقی میر به اوج خود رسیده است.»
سلمان خورشید، وزیر اسبق امور خارجه هند، نیز این رویداد را الگویی برجسته از فعالیت‌های فرهنگی دانست و گفت:
«این نمایشگاه نه تنها گامی ارزشمند برای حفظ میراث ادبی است، بلکه فرصتی است برای نسل جدید تا با میراث مشترک ادبی ایران و هند آشنا شوند.»
در ادامه، فریدالدین فرید عصر، رایزن فرهنگی ایران در هند، ضمن قدردانی از برگزارکنندگان این رویداد، به تحلیل عناصر شعری میر تقی میر پرداخت و اظهار داشت:
«مفهوم درد در آثار صوفیانه میر تقی میر با آنچه در ادبیات مدرن اروپا از درد تعبیر می‌شود، کاملاً متفاوت است. میر تقی میر توانسته است این احساس را با عمق و ظرافت خاصی به تصویر بکشد.»
وی در پایان، ابیاتی از اشعار میر را قرائت کرد و بر ضرورت تصحیح، ویرایش و انتشار مجدد آثار این شاعر تأکید نمود.
میر تقی میر، که به «خدای سخن» شهرت دارد، در سال ۱۷۲۳ میلادی در شهر آگرا دیده به جهان گشود. وی مدتی در دهلی اقامت داشت و سپس به دربار حکام اود نقل مکان کرد. در دربار نواب آصف‌الدوله، به‌عنوان ملک‌الشعرا، جایگاهی برجسته یافت و اشعاری ماندگار سرود.
این شاعر بزرگ علاوه بر اشعار عاشقانه، در مرثیه‌سرایی نیز مهارتی بی‌نظیر داشت و با سرودن مرثیه‌هایی در وصف واقعه عاشورا و مقام والای حضرت امام حسین (ع)، میراثی ماندگار از خود بر جای گذاشت.
