اعلام اتحاد و همکاری و هماهنگی و تبادل سفرا بین دولت هاشمی حجاز در مکه مکرمه با فرمانفرمای هند و نماینده کمپانی هند شرقی بریتانیا در هندوستان

شریف غالب بن مساعد الحسنی هاشمی قریشی، پس از وفات برادرش سرور بن مساعد و در سال ۱۲۰۲ هجری قمری به منصب شریفی مکه مکرمه رسید. در زمان او راه تجارت مهمی بین مکه و دولت بریتانیا در هند گشوده شد. این راه تجاری ابتدا با خریداری دو کشتی بزرگ از دولت انگلستان و سپس افرایش آنها به هشت کشتی، رونق بازرگانی مسیر جده تا بمبئی را چندین برابر نمود. به جز این توجه شریف غالب به امر فرهنگ، باعث شد تا مدرسه ای جدید با کتابخانه ای از نسخ خطی بسیار نفیس و نادر در علوم مختلف در مکه پدید آید که امروزه بخشی از این نسخه ها ضمیمه کتابخانه حرم شریف مکی هستند. شریف غالب با توجه به اینکه امارت مهمترین شهر جهان اسلام را بر عهده داشت، اما حکومت او بخشی از اجزای امپراتوری عثمانی به شمار می آمد. به همین دلیل کوشید تا با ارتباط با دولت بریتانیا در هند، بتواند استقلال عمل خود را افزایش دهد. در زمان او نخستین دولت سعودی در بخشهایی از شبه جزیره تشکیل شد و با واگذاری حکومت مصر به محمدعلی پاشا از سوی سلطان عثمانی، رقابتی بین او شریف غالب شکل گرفت. این رقابت سرانجام زمانی که محمد علی پاشا مامور از بین بردن امارت سعود گردید، به اوج خود رسیده و ارتباط شریف غالب و دولت بریتانیا و استقلال طلبی او از دولت عثمانی و اتهامات دیگر باعث شد تا شریف غالب توسط سلطان عثمانی عزل شده و به جزیره تسالونیکی در یونان که بخشی از امپراتوری عثمانی بود تبعید شود.

در این نامه شریف غالب پس از اعلام مودت با لرد مینتو فرماندار کل هند بریتانیا، از اتحاد خودش با دولت انگلستان سخن می گوید. در بخشی از این نامه آمده است:

نظر بر مودتی که فیمابین ما و شما است، و اتحادی بسیار مستحکم خواهد بود، بر رسم اتحاد و مودت، و اطمینان از اخبار سلامت و صحت شما، به همراه یکی از جهازهای خودم که به اسم فتح الباری موسوم است و ناخدای آن نیز عبدالله بادیب است، این نامه و هدایایی را برای شما ارسال نمودم. امید دارم که به وقت رسیدن ایشان به حضور شما، مورد عنایت شما قرار گیرند. چرا که هر سفیری که از جانب شما به سوی من می آید، رعایت و عنایت بر او از لوازم ضروری است که باید نسبت به او از جانب من رعایت گردد. چرا که اعتقاد من بر این است که با توجه به پیمانی که میان ماست، کشتیهای شما از آن ما و کشتیهای ما از آن شماست، همچنین بنادر ما و شما نیز در این پیمان اتحاد با یکدیگر همراه و همگام خواهند بود. به جز این در هر جزئی و کلی اخبار صحیح را خودم به شما خواهم رسانید و امیدارم این رشته مودت و الفت میان ما دراز و طولانی و ماندگار باشد... .

در انتها نیز شریف غالب صورتی از هدایایی که برای لرد مینتو ارسال کرده است، می نگارد. این هدایا شامل قهوه، عسل، گلاب، کشمش، بادام حجازی و شربت نیلوفر و بنفشه هستند.

این نامه به خط ثلث تحریری حجازی خوش نگارش شده و هر دو برگ آن ممهور به دو شکل از مهر شریف غالب بن مساعد است. متن کامل این نامه در مجلد ۱۱۸ ذیل اسناد سال ۱۸۱۱ میلادی مجموعه اسناد فارسی روابط خارجی آرشیو ملی هند قابل دسترسی است.

فهرست نویسی و خوانش سند: دکتر محمدرضا بهزادی