مرکز اسناد ملی (آرشیو) ملی هند
آرشیو ملی هند در 11 مارس 1891 به عنوان مرکز اسناد پادشاهی برای حفظ و نگهداری اسناد مهم و با ارزش تأسیس شد. این مرکز اسناد بزرگترین مخزن بایگانی در جنوب آسیا است و مجموعه‌ی عظیمی از اسناد عمومی، عکس، نسخ خطی و گزارشات تاریخی، پرونده‌های نقشه‌برداری و میکروفیلم را در خود جای داده‌است. آرشیو ملی هند در مرکز شهر دهلی قرار دارد و زیر نظر وزات فرهنگ هند اداره می‌شود. بخش‌های مختلف آن شامل ادارات ثبت، انتشارات، پژوهش، کتابخانه، حفاظت و مرمت و دیجیتال سازی است. چشم‌انداز آرشیو ملی هند، ترویج اقتدار ملی در ارتباط با میراث فرهنگی مکتوب و اطمینان از حفظ آن برای آیندگان است و رسالت آن بدین شرح تدوین شده است.
- مدیریت علمی، اداره و حفظ سوابق مکتوب در سراسر کشور
- تقویت ارتباطات میان پژوهشگران و فهرست نویسان با مؤسسات آرشیوی
- کمک به توسعه تخصصی و بهره‌برداری از میراث مکتوب هند
مدارك موجود در آرشیو ملی هند مربوط به سال ۱۷۴۸ به بعد است که البته مدارکی مرتبط با قبل از تاریخ مذکور بدان اضافه شده است. از مجموعههای فارسی این آرشیو می‌توان به یک میلیون و دویست هزار سند کمپانی هند شرقی، مجموعه عنایت جنگ و مجموعه فورت ویلیام کالج اشاره کرد که توسط مرکز بین المللی میکروفیلم نور دیجیتال سازی شده است. بخش مهمی از اسناد شرقی این مرکز شامل نسخه‌های خطی کمیاب به زبان های مختلف و به و ویژه فارسی است. از مهمترین مجمعه اسناد این مرکز، مجموعه‌ای به نام «عنایت جنگ» است که شامل صد و سی و هفت هزار سند مربوط به دوره گورکانی اعم از گزارش‌ها، حساب‌های روزانه و ارقام درآمدی است که به‌طور منظم توسط دیوان‌های شش ایالت دکن به دیوان دکن ارسال می‌شد.
بخشی از اسناد فارسی این آرشیو که توسط مرکز بین المللی میکروفیلم نور دیجیتال سازی شده در قالب 260 آلبوم اسناد چاپی به ایران منتقل شده اند. با بررسی برخی از مجلدات اسناد روابط خارجی اسناد فارسی آرشیو ملی هند، و همچنین با نگاهی گذرا به بیشتر مجلدات این مجموعه، تعدادی از اسناد بسیار مهم مربوط به خلیج فارس در این مجلدات شناسایی، بررسی و سپس استنساخ گردید. در این میان، مجلدات سالهای 1790 تا 1813 میلادی، در برگیرندۀ اسناد بسیار مهمی از جا به جایی و سپس تعادل قوای اروپایی در برابر ایران در این آبراهه ی استراتژیک است. این اسناد در دفتر مرکز بین المللی میکروفیلم نور در محل دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، طبقه دوم، اتاق 307 در دسترس پژوهشگران قرارداده شده است.
#گنجینه‌های_ایران_و_هند
