نوع خط: نستعليق مايل به شكسته تعداد برگ: 196 تعداد سطر: 17 زبان: فارسي
آغاز: حمد بسيار و ثناء بيشمار حضرت... امابعد فيقول العبد الفقير الحقير الجاني...
توضيحات: در زمينه كشور داري و اخلاق و تدبير منزل به خواهش گروهي از پادشاهان، اميران، در ده "باب" به شرح زير نگاشته شده است: 1ـدر شرايط واحكام ايمان ولوازم كمال آن كه سبب نجات بنده است از عذاب ابدي و وسيلت وصول او بدوام لذات نعيم سرمدي. 2ـ رد اداءحقوق عبوديت. 3ـ در مكارم اخلاق و حسن خلق و وجوب تمسك حاكم و پادشاه بسيرت خلفاي راشدين. 4ـ در حقوق والدين و زوج وزوجة و اولاد و عبيد و اقارب و اصدقا. 5 ـ در احكام سلطنت صورت و ولايت و امارت و حقوق رعايا و شرايط حكومت و حفظ عهدة آن ووجوب عدل و احسان. 6 ـ در شرح سلطنت معنوي و اسرار خلافت انساني. 7ـ در بيان امر معروف و نهي منكر و فضايل و شرايط... 8 ـ در بيانفضيلت شكر و حقيقت و اقسام آن و شرح و ذكر نموداري از انواع انعام... 9ـ در بيان حقيقت... از لوازم امور ولايت و سلطنت. 10ـ در مذمتكبر و غضب و حقيقت آن.
توضيحات: پدر بزرگ مؤلف ملاّ خواجه اويس ستاره شناس و كيميا گر روزگار اكبر (923 - 1014 ه) بود. مؤلف بنام جهانگير پادشاه (1014- 1037 ه) به سال 1025 ه / 1616 م) اين كتاب را در چهارده "باب" نگاشته است. اين بابها به گونة "گلستان سعدي" حاوي داستانهاياخلاقي است، بابها به شرح زير است: باب 1: در بيان درجه شهادت و قدرتي و تصرفي كه آن زنده هاي معنوي راست. باب 2: در عشق ومحبت كه وسيلة وصال بمطلوب حقيقي است ـ3ـ در بيوفائي و پاداش آن ـ 4ـ در فضيلت و ديانت كه صيقل مرآت ايمان و زيور مرآت صدق وايقان است ـ5ـ در وفا و حقيقت پروري ـ6ـ در پاداش تهمت و افترا ـ7ـ در داد گستري و عدل پروري ـ8ـ در فضيلت توكل و قناعت و عبادتـ9ـ در فضيلت اكل حلال و صدق مقال ـ10ـ در بيان استغناي ايزدي ـ11ـ در بيان بخشايش الهي ـ12ـ در بيان آنكه طينت آدمي را بآب غمسرشتهاند ـ13ـ در مذمت اضطراري ـ14ـ در بيان عجائباتي كه از پرده غيب ظهور ميآيد...
ـ1ـ در عبادت ـ2ـ در اخلاص ـ3ـ در دعا ـ4ـ در شكر ـ5ـ در صبر ـ6ـ در رضا ـ7ـ در توكل ـ8ـ در حيا ـ9ـ در عفت ـ10ـ در ادب ـ11ـ درعلو همّت ـ12ـ در عزم ـ13ـ در جد و جهد و جد ـ14ـ در ثبات و استقامت ـ15ـ در عدالت ـ16ـ در عفو ـ17ـ در حلم ـ18ـ در خلق و رفق ـ19ـدر شفقت و مرحمت ـ20ـ در خيرات و مبرات ـ21ـ در سخاوت و احسان ـ22ـ در تواضع و احترام ـ23ـ در امانت و ديانت ـ24ـ در وفا و عهدـ25ـ در صدق ـ26ـ در انجاح حاجات ـ27ـ در تامل ـ28ـ در تدبير ـ29ـ در جزم و مال انديشي ـ30ـ در شجاعت ـ31ـ در غيرت ـ32ـ درسياست ـ33ـ در حيرت ـ34ـ فراست ـ35ـ در كتمان اسرار ـ36ـ در اغتنام فرصت ـ37ـ در رعايت حقوق ـ38ـ صحبت اخيار ـ39ـ دفع اشرارـ40ـ در تربيت خدم و آداب ايشان.