كتابخانه درگاه عاليه چشتيه،احمداباد گجرات
کتابخانه های گجرات
كتابخانة درگاه عاليه چشتيه
از جمله كتابخانه‌هاي بزرگ ديگر گجرات كه تاكنون‌وجود دارد، كتابخانة درگاه عاليه چشتيّه در شاهي باغ احمدآباد است. سلسله شاهيه‌يكي از پرنفوذترين سلسله‌هاي تصوّف در گجرات است. باني اين طريقة بزرگ سيّدبرهان‌الدين ابومحمد عبدالله (790 - 857) معروف به قطب‌عالم است. وي وفرزندانش همگي از علماي بزرگ و عرفاي گجرات بودند. سيد محمد سراج‌الدين‌معروف به شاه‌عالم فرزند ارشد قطب‌عالم كه سلسله شاهيه به وي منسوب است پس‌از تكميل علوم ظاهري و باطني خرقه و خلافت سهرورديه را از والد و خرقة چشتيه‌و خطاب شاه عالم را از شيخ بابا بارك الله چشتي گرفت. شاه عالم علاوه بر ارشاد وموعظه به تدريس و تعليم نيز اشتغال داشت، وي هر جمعه در مسجد خيرالبلاد كه‌بعدها به مسجد شاه عالم مشهور گرديد خطبه مي‌خواند و مجموعة خطبات وي به نام«خطبات شاهيه» در چندين جلد حاوي مسائل عرفاني و اخلاقي تاكنون وجود دارد.وي تأليفات بسيار ارزنده ديگري در زمينه عرفان اسلامي دارد. كه از جمله آنهامي‌توان به عناوين زير اشاره كرد: جامع الطريق البرهانيه، رسالة صادقيه، مناجات‌العاشقين، و دهها رسالة ديگر كه همگي نشانگر فضل و كمال اين عارف بزرگ است.از بزرگان ديگر اين سلسله سيد جعفر بدرعالم بخاري را كه از بزرگان علم و عمل بودمي‌توان نام برد. از جمله تأليفات وي «روضات شاهيه» در 24 جلد در زمينة مختلف‌عرفان اسلامي است. كتابخانه اين سلسلة بزرگ تاكنون در شهر احمدآباد وجود دارد.اين كتابخانه كه مي‌توان آنرا بزرگترين كتابخانة ايالت گجرات ناميد متأسفانه‌سالهاست كه مورد استفاده قرار نگرفته و از تعداد كتابهاي آن اطلاع درستي در دست‌نيست و تمام كوششي كه اساتيد ارجمند زبان فارسي براي تهية فهرست آن كشيدندبدون نتيجه مانده است. امّا بعضي از عرفاي ديگر اين خاندان كتابخانه‌اي بسيارپرارزش و غني داشتند كه به نام «كتابخانه درگاه عاليه چشتيه» معروف بوده‌است. اين‌كتابخانه پس از سالها پيگيري و تلاش مستمر گشوده شد. گفته مي‌شود مجموعه‌نسخه‌هاي خطي اين كتابخانه از ذخاير بسيار ارزنده و نادر در زمينه عرفان اسلامي‌بوده است، امّا متأسفانه از مجموعة هزاران نسخة نفيس، نادر و منحصر بفرد درميان‌انبوه گرد و خاك تنها حدود سيصد نسخه باقي مانده و بقيه كتابها طعمة موريانه‌ها وآفات گرديده‌است. هرچند بيرون كشيدن نسخه‌هاي نسبتاً سالم از زير انبوه‌گرد وخاك كار چندان آساني نبود و مشاهدة از بين رفتن هزاران نسخة خطي كه ميراث‌ارزنده عرفا، علما و بزرگان است بسيار سخت و ناگوار بود، امّا به هرحال در حدّ توان‌از ضايع شدن باقيماندة نسخ بدين وسيله جلوگيري گرديد. باشد كه اين حادثة اسفباردرس عبرتي براي ديگر متصديان كتابخانه‌هايي باشد كه كتاب را ميراث خانداني‌گمان كرده‌اند و نه تنها خود، بلكه ارباب علم را نيز از اين نعمت‌هاي بيكران الهي‌محروم داشته‌اند. بنده در اينجا وظيفه خود مي‌دانم از جناب «پيرصاحب» كه امروزتصدي امور مذهبي اين خانقاه بزرگ در شاهي باغ را به عهده دارد تشكر كنم. بخش‌دوّم اين فهرست به معرفي ميكروفيلم نسخه‌هاي خطي كتابخانه درگاه عاليه چشتيه‌اختصاص يافته‌است